Zendamateur
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 700
Om portabel of op vakantie op de amateurbanden te kunnen zenden heb ik een portabel setje, de Yaesu FT-818nd. Samen met een koffer waar 2 accu's en 2 zonnepaneeltjes op/in zitten kan ik in het veld lekker stoeien op de banden (zie Portabel radio actief....?, ondertussen in het koffertje wat angepast, maar dit terzijde)
Nu kun je met die FT-818nd op HF lekker uit de voeten, maar ook op vhf (6m en 2m) en UHF (70cm). Het fijne van deze tranceiver is dat je ook met een laptop/PC met digi-modes (CW, SSTV, FT4, FT8 en meer) kunt uitkomen. Hiervoor zijn er verschillende programma's die je kunt downloaden en installeren (al dan niet met gekochte licenties). Voorbeelden zijn Ham Radio Deluxe, MSHV, WSJT-X en meer.
Door middel van 'CAT' commando's kan de software de zender vertellen op welke frequentie hij werken moet en in welke mode zoals USB, LSB, CW enz.. CAT betekend hier 'Computer Aided Transceiver', het is dus geen harig poesbeest die je zender bedient.
Voor dit doel had ik in het verleden al een MicroHAM USB III interface van MicroHAM gekocht. Tot en met onze vakantie in de Hartz vorig jaar werkte dit prima zodat ik vrij eenvoudig in FT8 wat QSO's kon maken.
Onlangs wilde ik gezien onze ankomende vakantie in Oostenrijk een en ander weer even checken, maar nu bleek dat het CAT deel totaal niet meer reageerde. Hoe dit zo gekomen is, is mij een volslagen raadsel.
Wel weet ik dat op de ACC connector achter op de tranceiver één pen 13.8 Volt (of 9.6 Volt op interne accu) bevat. Na het aansluiten van de MicroHAM heb ik die spanning eens gemeten en nu bleek dat deze naar 2.5Volt gekeldert was. De CT-62 kabel (voor het programmeren van deze zender) werkte nu ook niet, mede om dezelfde reden.
Na een iets mindere prettige discussie op een forum kreeg ik de tip een weerstandje te meten, n.l. een van 10Ω en heel erg klein van stuk: SMD maatje 0402, 0.5 x 1 mm. Zie foto links, in het rood omcirkeld.Om een idee te geven van het formaat: het schroefje rechts onder in de foto is er één van ik dacht M3. Het weerstandje is erg klein dus. De componentjes met '000' er op zijn zo genoemde jumpers.
BIj het doormeten van deze weerstand bleek dat de waarde geen 10Ω meer was maar een stuk hoger. De dader lijkt dus gevonden te zijn.
Bij een online shop die in Assen zit, n.l. Sinuss heb ik een 10-tal van deze weerstandjes besteld en nu is het wachten tot de postbode deze bij mij thuis aflevert. Bij wijze van test heb ik een SMD weerstandje (maat 0603) dat een maatje groter is gepakt en die eerst op deze plek gesoldeerd. Die paste net tussen het eilandje er boven en het linker eilandje, maar ideaal en netjes is het zeker niet.
Nu kan ik dus wel de tranciever programmeren en via de MicroHAM interface bedienen met Ham Radio Deluxe of MSHV.
Bij deze test bleek dat ook de interne accu niet meer werkte in deze tranceiver. Er zit ook nog een SMD 3.15A zekering in die kapot is. Dus voeding kabel los nemen, accu er in en deze zekering met een ampere meter overbruggen en meten. De tranciever kwam keurig tot leven en de stroom bleef beneden de 3A. Ook daarvoor bij Sinuss dus een 10 tal SMD zekeringetjes (maat 0805) mee bestellen.
Vandaag (29 maart '24) zijn de weerstandjes en zekeringen binnen gekomen, en heb ik deze in mijn FT-818nd vervangen. Die weerstand is echt een klein vlooitje, je hebt eigenlijk een flinke vergrootglas (of microscoop) nodig om deze goed te kunnen zien.
Na een test met de CT-62 data kabel en een programmeer pakket van RT Systems bleek dat dit alles nu keurig werkt zoals het bedoeld is.
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 782
Om op HF uit te kunnen komen heb ik de keuze uit in totaal 3 tranceivers: Kenwood TS-520 (een klassiek erfstuk), Yaesu FT-818nd (een portabel 'doosje') en een Kenwood TS-570d (de thuis-set).
De TS-520 is toe aan een flinke renovatie, of ik dat zelf ga doen of laat doen weet ik nog niet. Wat mij hier tegenhoud is de ervaring op dit vlak en ook toch de kennis en gereedschappen. Kans is dus dat ik hem eens ter renovatie ergens ga aanbieden.
Mijn TS-570d werkt op zich perfect, op één vervelend onderdeeltje na: de 'CH/MULTI' knop. Met deze knop kun je door het menu bladeren en onder andere ook het zendvermogen regelen. Door de jaren heen is deze helaas versleten en moest vervangen worden. Nu is dit wel een klusje die ik zelf wel aandurf, aangezien deze rotary-encoder een 'trough-the-hole' component is (eenvoudige SMD dingen lukt mij ook nog wel).
Gezien de leeftijd, minimaal 25 jaar oud, maakt Kenwood dit onderdeel zelf niet meer, maar gelukkig zijn er nog alternatieven die ook perfect passen in de plaats van het origineel.
Bij Leo (PAØLMD) van Ham Radio Service een vervangende exemplaar besteld en geleverd gekregen. Nu kun je dit onderdeel ook veel goedkoper bestellen via Ebay, maar of je dan ook absoluut zeker weet of je dan het juiste in huis krijgt? Dan dus meer betalen en wel de zekerheid hebben.
Na een dag werken 's avonds de soldeerbout aangezet en begonnen met deze klus. Ik had verwacht dat het wel een avondje knutselen werd, maar viel achteraf mee.
Hier de stappen die ik moest zetten: (even uit mijn hoofd genoteerd, reparatie al paar dagen terug gedaan)
- Verwijderen buistenste kappen (boven- en onderkant)
- Verwijderen 4 schroeven die het 'display-unit' vast houden aan het chassis (2 aan iedere zijkant). Bovenste 2 er uit, onderste 2 vormen een scharnier. Voor het gemak: er ook uit!
- los nemen van alle kabeltjes,de bandkabel kun je voorzichtig uit de connector trekken die op de display-print zit
- Aan de voorzijde alle knoppen er af trekken, deze zitten niet vast met een schroefje o.i.d. Die van de VFO zit wel vast met een kleine inbus boutje. Om hier bij te geraken even de rubberen greep om deze knop af af schuiven.
- van de "CH/MULTI"en de "RIT/XIT" de borgmoeren er af draaien (van de andere 3 knoppen rechts kunnen ze blijven zitten)
- onder de VFO knop zit nog 1 schroefje, die moet er ook uit,anders kan de kunststof front er niet af.
- Nu kan de kunststuf front er af gehaald worden, let hierbij op de 4 hoeken waar het kunststof vast klikt op het front-chassis.
- Nu kun je de VFO encoder demonteren, hiervoor de bekende moer er af draaien.
- Nu aan de print zijde nog 4 (messingkleurige) schroefjes er uit draaien
- aan de voorzijde, de veer die de koptelefoonconnector vast houd er af schuiven en de connector er uit halen (anders kan de display-print er gewoon niet uit)
- de moer van de microfoonaalsuiting fixeert er af draaien
- als het goed is kan de display-print uit het front-chassis gehaald worden
- nu kun je defecte encoder los solderen, ik heb de versleten encoder eerst goed doorgesoldeerd met vers tin zodat het tin makkelijker met desoldeer-wick opgezogen kan worden.
- als de versleten encoder er uit is, met desoldeer-wick de eilandjes goed schoon maken en zorgen dat ze ook open zijn. (eventuele hars resten kun je met schoonmaak-alcohol verwijderen)
- nieuwe encoder er in zetten en vast solderen (ook hierna weer even schoonpoetsen met schoonmaak-alcohol)
- vanaf stap 12 terug naar 1 in omgekeerde volgorde weer her-monteren.
Links een foto van de display-unit waarbij de defecte encoder er al uit is gesoldeerd (meest rechtse onderdeel op de foto, de vervanger ligt tussen print en oude encoder in)
Op de print is rechtsonder in de hoek op de plek met 'SW1' gemarkeerd waar de nieuwe encoder gemonteerd moet worden.
Bij elkaar een klein uurtje werk, waarbij het demonteren het meeste tijd gekost heeft.
Je moet alles goed bekijken en zorgen dat je niets forceert. Een print of LCD-display is zo kapot en dan heb je een baksteen waar je niets meer mee kunt beginnen.
Ik heb er ook voor gekozen de nieuwe encoder pas vast te solderen nadat ik de print terug in het front-chassis heb geschroefd. Zo weet je zeker dat deze encoder ook exact op de juiste plek zit en zo geen mechanische krachten op de soldeerverbindingen zit.
De nieuwe encoder is ietsje hoger (fractie van een millimeter) dan het origineel gezien vanaf de print zelf, maar dit is geen belemmering op de werking en veroorzaakt geen buig/flex krachten op de print, de print trekt dus niet krom.
Als je de foto goed bekijkt, zie je dat de nieuwe encoder al op een klein printje zit. Deze moet je er wel onder laten zitten omdat deze encoder zelf maar 3 pennetjes heeft en het origineel heeft er 4. Hierdoor kan de nieuwe encoder niet rechtstreeks gemonteerd worden dus het kleine printje functioneert hier als 'adapter'.
Mocht de encoder er boven ('RIT/XIT') uiteindelijk ook slijten, dan kan deze procedure ook gevolgd worden. Voor zover ik weet is die encoder exact gelijk aan die voor 'CH/MULTI'.
Eindresultaat is dat deze tranceiver (electronisch) weer perfect werkt. Cosmetisch zou er best nog wel iets aan gedaan kunnen worden zoals het vervangen van de rubberen kapjes over de drukknopjes heen (op de foto zie je er al 19). Maar dit heeft absoluut geen prioriteit. Reserve onderdelen zijn op Ebay nog wel vinden.
Wel een waarschuwing: Mocht je deze procedure ook willen/moeten volgen, ik neem geen enkele verantwoording mocht er iets mis gaan. Je gaat zelf aan de klus en draagt daarom je eigen verantwoordelijkheid. Dit verhaaltje is niets meer dan een leidraad die je kunt volgen zodat je enigszins een idee hebt waar je mee bezig bent en waar je op letten moet.
Ook mailen met de vraag "zou jij dit voor mij willen doen?" heeft geen zin. Ik neem geen klusjes aan van derden. Hiervoor kun je contact opnemen met Ham Radio Service die dit voor je kunnen regelen.
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 2140
Eigenlijk past dit stukje ook wel onder 'Portabel radio-actief' omdat het volledig portabel gegaan is.
APRS, wat is dat...? APRS staat voor "Automatic Packet Reporting System" en is een uitbreiding op het Packet Radio protocol AX.25.
Met packet radio werd eind jaren '70/begin jaren '80 van de vorige eeuw geëxperimenteerd door een paar Canadese radioamateurs. Met duizelingwekkende snelheden van onder andere 1200baud werden via de ether berichten en data verstuurd. Later gingen de snelheden verder omhoog naar onder andere 9600baud en hoger.
Eind jaren '80 van diezelfde vorige eeuw bedacht de Amerikaan Bob Bruninga WB4APR dat je met packet radio ook positie rapporten kon versturen. Destijds werd ook het GPS systeem uitgerold voor de Amerikaanse strijdkrachten, dus een simpele "1+1=2" was het gevolg.
Van GPS kun je tegenwoordig heel eenvoudig gebruiken voor zaken als een klok die altijd op tijd staat zonder dat je er iets aan hoeft te doen. Sporthorloges van onder andere Garmin maken hiervan dankbaar gebruik. Nu is de benodigde hardware zoals GPS modules vrij goedkoop aan te schaffen en de electronica wordt ook hier steeds kleiner.
Mijn portofoon, een Yaesu FT5d heeft GPS ingebouwd en kan ook met APRS overweg.
Nu heeft de FT5d een eenvoudige antenne met een SMA connector, een grotere antenne er op aansluiten is dus mogelijk. Hiervoor heb ik van Tjeerd, PA3GNZ een "arrow-antenne" overgenomen die ik met een diplexer en verloopkabeltjes op mijn portofoon kan aansluiten. Ook kan ik eventueel mijn FT-818 gebruiken om via het ISS VHF/UHF repeater QSO's te maken.
Eerst het APRS deel met de FT5d aan de loop krijgen. Aangezien je de antenne in één hand moet houden om deze gericht te houden op het ISS heb je de andere hand vrij om je tranceiver/porto te bedienen.
Waar je wel aan moet denken is dat voor APRS je GPS nodig hebt tenzij je een vast station bedient. Dus portabel met een FT5d op verschillende locaties is GPS eigenlijk gewoon vereist.
Verder is het van belang dat je de DIGI-path correct instelt, voor ISS is dit "RS0ISS, WIDE2-1". Hiervoor kijk je in de manual, pagina 29 "Setting the digipeater route" hoe je dit instellen moet. Ook kun je hiervoor het programma ADMS-14 gebruiken om deze instellingen te maken.
Als alles goed ingesteld is ben je klaar om je eerste packets te gaan versturen. Wat nu handig is dat je weet wanneer het ISS over 'vliegt' over jouw locatie. Om dit uit te zoeken kun je in Google Play Store verschillende apps vinden voor jouw android apparaat. Ikzelf heb "ISS Detector" en "ISS Live now" geinstalleerd. Voor een Windows PC/laptop is Orbitron een mooi programma.
Okee, ISS komt over en ik sta klaar.. Wat nu? Nu is het zaak om voordat het ISS boven de horizon komt eerst je porto/tranceiver op de juiste frequentie (145.825MHz) te zetten en APRS mode ingeschakeld te hebben.
Als alles goed ingesteld is moet je de signalen kunnen horen en decoderen. Onderstaande foto geeft weer dat mijn FT5d een door ISS doorgestuurde frame uit Malta (9H5TB, te lezen in het blauwe balkje boven in het scherm) heeft 'gelezen' op dinsdag 17 juli om 21.38u Nederlandse tijd.
Als ontvangst prima werkt, kun je proberen zelf een frame te versturen met je positie informatie naar het ISS in de hoop dat deze doorgestuurd wordt. Als dit succesvol gaat zie je je eigen frame terug op het scherm van de porto en kun je het checken op www.ariss.net:
De rode pijlen laten zien dat ik succesvol ben geweest met deze setup. Volgende stap voor mij is eventueel een bericht versturen naar een andere zendamateur via het ISS en/of via het ISS de VHF/UHF repeater een QSO te maken.
Op 22 september heb ik opnieuw geprobeerd APRS frames te versturen via het ISS maar nu met de oude Yaesu FT1XD protofoon. Ook dit ging prima, alleen het lastige nu was dat het bewolkt was en hierdoor de arrow-antenne niet netjes op het ISS gericht kon houden.
Zie onderstaande afbeeldingen voor 'bewijs'. De portofoon laat een station in Italië (I6IBE-1) op 1293km afstand.
En onderstaand plaatje weer van ARISS.net:
Kortom, weer succesvol... Volgende stap: met mijn FT-818nd een spraak QSO maken via de transponder van het ISS. Spullen staan nog buiten, dus we kunnen straks een poging wagen.
Helaas is vanavond wel de 3D geprinte statiefplaat gesneuveld, dus die moet ik opnieuw printen of het origineel van gietijzer/staal even gebruiken.
Ondertussen een metalen (origineel van Manfrotto) statiefplaat te pakken gekregen en nog geen poging gedaan om met de FT-818 een voice QSO te maken via een transponder aan boord van het ISS.
- Details
- Geschreven door: André Berends
- Hits: 602
Vandaag alle spullen in de bolderwagen gedaan en naar de Bult gelopen. (ook bekend als 'De Muur van Emmen') om hier te kijken of er wel een QSO gemaakt kan worden met René in Karinthië.
Thuis lukte dit helaas niet en dat maakt radio propagatie ook heel interessant. Je kunt op plek 'A' helemaal niets horen terwijl je een paar 100 meter verderop van alles hoort.
Zo zeker op de korte golf... Afgelopen dagen enkele keren geprobeerd thuis een QSO met René OE/PA2RU te maken, maar ik hoorde hem totaal niet, terwijl een paar km naar het oosten Edwin, PD∅TR (nu PA2ES) prima een QSO kon maken.
Gisteren had ik al het plan opgevat om naar de Bult te gaan, maar het regenachtige weer deed mij anders besluiten, dus uitgesteld naar vandaag.
Na een kwartiertje/20 minuutjes wandelen en een paar minuten opbouwen was ik er klaar voor:
Het tafeltje en stoeltje heb ik bij Decathlon vandaan en voor dit werk is het uitermate geschikt.
Later heb ik de spulletjes een eindje verderop neer gezet omdat ik daar de glasfieber mast aan een bord kon fixeren om 20mtr draad de hoogte in kon krijgen.
Samen met de 1:9 balun werkte dit naar OE toe redelijk het zelfde als met de MFJ 1899t vertical.
Hieronder nog even een doorgang van René OE/PA2RU vanuit Keutschach am See in Oostenrijk:
Vervolg: Portabel radio actief....? (deel 5)